“Ik zag op je platform 3 oplossingsrichtingen staan voor personeelstekort: instroom vergroten, uitstroom verlagen en productiviteit verhogen. Maar ik geloof dat er nog een andere is die hier niet onder valt: Het Potentieel Pakken”. Zo begon Catharine ons gesprek en zat ik al snel op het puntje van mijn stoel.
Voor Zorgstelsel Unpacked sprak ik Catharine Ligthart die in het afgelopen jaar betrokken is geweest bij Het Potentieel Pakken. Oké, wat voor potentieel dan? Waar hebben we het over? “Het Potentieel Pakken is een stichting om het potentieel van vrouwen op de Nederlands arbeidsmarkt optimaal te benutten en op die manier het arbeidstekort op te lossen”. Och, mijn feministische hart staat te springen!
Een kwart van de vrouwen in de zorg wil méér werken
Uit onderzoek blijkt dat een kwart van de vrouwen in de zorg méér zou willen werken. Kijk, dat is handig, dan lossen we zomaar al een deel van het personeelstekort op. Maar, waarom doen ze dat dan niet? Er zijn verschillende factoren die meespelen, zoals onduidelijkheid over wat het oplevert voor zowel de werknemer als de organisatie, en ook zijn er belemmeringen zoals onduidelijkheid over roostering en gebrek aan prioriteit vanuit bestuur en HR-management. “Het idee is niet dat iedereen meer moet werken, maar voor wie dat wil moeten we zorgen dat het mogelijk is, anders laat je onbenut potentieel achter”.
Feitelijke onderbouwing nodig om vooroordelen tegen te gaan
Het faciliteren is overigens wel een uitdaging, maar zeker mogelijk. “Veel organisaties zijn ingericht op kleine contracten. Er worden bijvoorbeeld vaak vacatures uitgezet met weinig uren, gedacht vanuit schaarste: liever iemand met een klein contract dan niemand. Ook bestaat er de overtuiging dat kleinere contracten meer flexibiliteit biedt in de roostering, terwijl grotere contracten juist voor meer stabiliteit kan zorgen”, aldus Catharine. Het is dus key om dat gesprek op gang te krijgen binnen organisaties. Te beginnen bij het potentieel in kaart te brengen, om vervolgens met zowel medewerkers, managers en HR het gesprek aan te gaan over wat er nodig is om dat potentieel te benutten. Ook moet er een value-case zijn voor bestuurders en werknemers en kunnen er bijvoorbeeld technieken zoals ‘levensfase-aanpak’ gebruikt worden.
Zorgverzekeraars zijn fan
Zilveren Kruis en CZ steunen de missie en visie van Het Potentieel Pakken en stellen daarom medewerkers, zoals Catharine, beschikbaar om voor de stichting te werken. Waarom investeert een zorgverzekeraar in oplossingen, zoals deze, voor het personeelstekort? Zorgverzekeraars hebben een zorgplicht. Voor als je niet weet wat zorgplicht precies inhoudt, hier kort een uitleg: “Zorgverzekeraars hebben een zorgplicht. Dat betekent dat zij ervoor moeten zorgen dat iedere verzekerde binnen een redelijke tijd en binnen een redelijke afstand de zorg die hij (of ‘zij’, laten we andere de helft van de populatie niet vergeten) nodig heeft uit het basispakket kan krijgen”. Dit is overigens vastgelegd in de zorgverzekeringswet. Niet genoeg personeel zorgt voor wachtlijsten, wat dan natuurlijk die redelijke tijd en afstand in gevaar brengt. Dat betekent dus dat financierders in elk geval ook verantwoordelijk zijn, en er belang bij hebben, om het personeelstekort terug te dringen.
“Daarnaast zijn zorgverzekeraars bezig met allerlei initiatieven die de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg waarborgen of verbeteren, zoals de Juiste Zorg op de Juiste Plek (JZOJP), meer zorg naar huis, voorkomen dat ouderen onnodig in het ziekenhuis terecht komen en nog veel meer. Een groot deel van die zorg wil je slimmer organiseren met behulp van (technologische) innovaties, maar een voorwaarde voor het slagen van deze initiatieven is voldoende personeel”, zegt Catharine. Aha, dus het oplossen van het personeelstekort hoort niet alleen bij de zorgplicht van de verzekeraars, maar is ook noodzakelijk voor andere initiatieven die ze willen uitzetten. Top, er is dus ook vanuit die hoek urgentie.
Opschalen om de ambitie te realiseren
Als je denkt dat Het Potentieel Pakken nog niet op de kaart staat, heb je het mis. Google maar eens. Ook worden ze bijvoorbeeld expliciet benoemd in de kamerbrief van het ministerie van VWS over ‘Werken in de zorg’. De ambitie? “Het idee is nu om te kijken hoe het concept op grote schaal uitgezet kan worden. De huidige methode is nog best arbeidsintensief”.
Praat met andere mensen verder over personeelstekort in de Zorgstelsel Unpacked Community. Nog geen lid? Lees hier meer over de community.
