Je moet iemand kunnen afrekenen op publieke gezondheid

Deze keer sprak ik met Karine van 't Land over preventie. We hadden een ontzettend fijn gesprek over de rol van de verzekeraar én die van de arts, Karine is namelijk arts Maatschappij + Gezondheid i.o. bij het AmsterdamUMC en zorgexpert leefkracht en gezondheid bij Menzis.

'Leefkracht' in plaats van preventie

Dit betekent dat ze bij Menzis met preventie bezig is, ondanks dat het niet in haar functietitel zit. “Preventie is soms een lastig woord”, vindt Karine. “Het beperkt zich tot het voorkómen van ziekte. We gebruiken bij Menzis liever de term leefkracht. We willen niet alleen ziekte voorkómen, maar juist de positieve kracht van gezond leven versterken. Onder artsen gebruiken we de term leefstijlgeneeskunde. Leefstijlgeneeskunde zet je in de spreekkamer in voor menen die al ziek zijn, om te zorgen dat het beter met hen gaat. Leefstijl kan sommige mensen zelfs genezen!”. All right, daar kan ik me wel in vinden.

Businesscase niet altijd leidend bij verzekeraar

De rol van de verzekeraar in preventie is volgens Karine overigens niet zo ingewikkeld, in elk geval niet bij Menzis. “De business case is niet leidend bij ons. We steunen ook initiatieven waarbij het geld niet per se bij ons terugkomt, maar we wel geloven dat het waarde toevoegt voor de maatschappij”. Zo biedt Menzis bijvoorbeeld het gezondheidsplatform ‘SamenGezond’ aan. Iedereen (ook niet-Menzis-verzekerden) kan meedoen (en sparen). Menzis maakt ook afspraken met gemeenten over schuldsanering. 

Artsen moeten kunnen signaleren, motiveren en toeleiden

Ik vroeg Karine of de arts meer zou moeten doen aan preventie. “Niet elke arts hoeft van mij een leefstijlexpert te zijn. De waarde van een medisch specialist ligt bijvoorbeeld in het specialist-zijn. Dat hebben we ook nodig”. Ligt er dan niets bij de arts? “Zeker wel. Elke arts zou de zogenaamde ‘trio’ moeten volgen: signaleren, motiveren en toeleiden”. Op die manier krijgen alle patiënten toegang tot preventie, zonder dat de specialist zelf moet gaan coachen op leefstijl”. Daarnaast zit er in de richtlijnen ook vaak preventie, dat nemen de artsen natuurlijk mee.

Verantwoordelijkheid is verdeeld

Oké, maar waar ligt nu dan toch de verantwoordelijkheid van preventie? Voor mij de hamvraag van deze maand en eentje waar iedereen een ander antwoord op geeft. Wat denkt Karine? “De verantwoordelijkheid van preventie is verdeeld, omdat de baten alle kanten opvallen, er verschillende perspectieven betrokken zijn én omdat het om iedereen gaat (gezond en ziek)”.

Naast de zorgplicht ook een gezondheidsplicht

Echt naar iemand wijzen lijkt dus opnieuw ingewikkeld, maar Karine heeft wel een duidelijke visie. “Uiteindelijk zou de regio de rol van public health op zich moeten nemen. Dat betekent een rol voor gemeenten, zorgverzekeraars en zorgverleners”. Sterker nog, een rol voor en over alle schotten van de zorg. Menzis pleit namelijk dat er naast de zorgplicht, ook een gezondheidsplicht komt voor zorgverzekeraars. Verder zou het mooi zijn als alle 5 zorgwetten (Zvw, Wlz, Wmo, Jeugdzorg en Wet publieke gezondheidszorg) de verschillende partijen verplichten tot samenwerking over de schotten heen. In de Wpg zou dan opgenomen staan dat de gemeente moet samenwerken met de zorgverzekeraar, en in de Zvw zou staan dat de zorgverzekeraar moet samenwerken met de gemeente “En het moet ook vastgelegd en getoetst worden. Je moet iemand kunnen afrekenen op publieke gezondheid”.

Kijk, dat begint ergens op te lijken! Ik ben benieuwd hoe dit zich gaat ontwikkelen en wie weet horen we binnenkort dat het gelukt is. Praat met andere mensen verder over preventie in de Zorgstelsel Unpacked Community. Nog geen lid? Lees hier meer over de community.